دوشنبه ۱۹ مهر ۱۴۰۰ ۰۷:۰۴
سکته قلبی چیست و چگونه از آن پیشگیری کنیم
چکیده
سکته قلبی ( انفارکتوس میوکارد )، مرگ سلولی بخشی از عضله قلب به دلیل قطع شدن جریان خون عروق قلبی (کرونر) و ایجاد ایسکمی شدید در آن قسمت از بافت قلب، است. قطع خون رسانی عضله قلب، ممکن است ناگهانی یا به صورت مزمن رخ دهد. سکته قلبی سالانه باعث مرگ هزاران نفر میشود. در کشور ایران، سکته قلبی رشد صعودی دارد. بیش از 40 درصد مرگ و میرها، مربوط به بیماری قلبی و عروقی و 20% از آنها، ناشی از سکته قلبی است. همچنین سن ابتلا به سکته قلبی، از 60 سال به 30 سال کاهش پیدا کرده است! به طوری که ایران رکورد دار بالاترین آمار مرگ قلبی در جهان نامیده شده است. روزانه 300 نفر در کشور بر اثر عوارض قلبی فوت می کنند و این در حالی است که شیوه زندگی و نوع تغذیه مردم، ریسک بروز این بیماری را به حداکثر رسانده است. در این مقاله به اختصار، درباره عوامل مستعد کننده، علائم بیماری، روشهای تشخیصی و درمانی و مهمتر از همه، نحوه پیشگیری از سکته قلبی و بیماریهای قلبی عروقی میخوانید.

مقدمه
سکته قلبی ( انفارکتوس میوکارد- Myocardial Infarction )، مرگ سلولی بخشی از عضله قلب به دلیل قطع شدن جریان خون عروق قلبی (کرونر) است که به دنبال آن، ایجاد ایسکمی شدید در آن قسمت از بافت قلب رخ می دهد. قطع خونرسانی عضله قلب، ممکن است ناگهانی و بدون علامت قبلی باشد، یا به صورت مزمن و بعد از دردهای قفسه سینه مکرر رخ دهد.
سکته قلبی سالانه باعث مرگ هزاران نفر میشود. در کشور ایران، سکته قلبی رشد صعودی دارد. بیش از 40 درصد مرگ و میرها، مربوط به بیماری قلبی و عروقی و 20% از آنها، ناشی از سکته قلبی است. سن ابتلا به بیماریها و سکته قلبی از 60 سال به 30 سال کاهش پیدا کرده است. به طوری که ایران، رکورددار بالاترین آمار مرگ قلبی در جهان نامیده شده است. روزانه 300 نفر در کشور، بر اثر عوارض قلبی فوت میکنند و این در حالی است که شیوه زندگی و نوع تغذیه مردم، ریسک بروز این بیماری را به حداکثر رسانده است.
عوامل مستعد کننده بیمار به سکته قلبی شامل دیابت، فشار خون بالا، چربی خون بالا، استعمال سیگار، الکل، کم تحرکی، استرس و مسائل روحی روانی، شرح حال بیماری قلبی فامیلی و سن بالا میباشد.

علائم بیماری
علت اصلی گرفتگی عروق کرونر که عروق اصلی تغذیه کننده عضله قلب هستند، آترواسکلروز پیشرفته و انسداد عروق کرونر میباشد که منجر به انفارکتوس عضله قلب می شود. علائم آن شامل درد در ناحیه میانی قفسه سینه، درد هم زمان فک پایینی، درد در بازوها، پشت و گردن، تعریق سرد و تهوع می باشد که معمولا بیشتر از 20 دقیقه ادامه دارد.
علائم کمتر شایع شامل تنگی نفس، آروغ زدن، مشکلات گوارشی، ضعف و بی حالی و خستگی به خصوص در افراد مسن و دیابتی میباشد.
تشخیص
تشخیص بیماری در بیمار مشکوک به سکته قلبی حاد، بر اساس الکتروکاردیوگرافی (نوار قلب)، تستهای آزمایشگاهی و اکوکاردیوگرافی انجام میشود.
اولین گام در تشخیص سکته قلبی، ECG ( نوار قلب) است که نشان دهنده سکته قلبی در حال رخ دادن یا سکته قلبی در گذشته میباشد. البته در درصد بسیار کمی از بیماران، نوار قلب اولیه تشخیصی نیست، بلکه با نوار قلب های متوالی و با فاصله، تشخیص قطعی داده میشود.
تستهای آزمایشگاهی شامل اندازهگیری کراتین کیناز، تروپونین و میوگلوبین است که توسط سلول قلبی آسیب دیده در ساعات اولیه سکته قلبی، در جریان خون رها میشوند و با روشهای آزمایشگاهی تشخیص داده میشوند.
در اکوکاردیوگرافی، کاهش قدرت انقباض عضله قلب آسیب دیده قابل مشاهده است.
درمان
اقدامات اولیه و حیاتی در برخورد با بیمار سکته قلبی، استراحت مطلق و حفظ همودینامیک بیمار (فشار خون و ریتم قلبی) است.
داروهای ضد انعقاد مثل آسپیرین، هپارین و کلوپیدوگرل از اولویتهای درمان است.
روش قطعی درمان، باز کردن رگ مسدود میباشد که با توجه به شرایط بیمار و امکانات بیمارستان، با استفاده از داروهای لیزکننده لخته خون، بالن آنژیوپلاستی و یا در موارد دشوار، با استفاده از جراحی اورژانسی قلب انجام میشود. که البته لازم به ذکر است درمان آنژیوپلاستی موفقترین روش درمانی میباشد.
توجه: زمان رساندن بیمار به بیمارستان، نقش بسیار مهمی در سرنوشت بیمار سکته قلبی ایفا میکند (زمان طلایی کمتر از 30 دقیقه میباشد.)



پیشگیری
برای پیشگیری از ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی و سکته قلبی، تغییر سبک زندگی و کنترل ریسک فاکتورها اهمیت بسزایی دارد.
قطع مصرف سیگار، رژیم غذایی کم چرب و کم نمک، گنجاندن غذاهای دریایی در رژیم غذایی، ورزش و تحرک بدنی، کنترل دقیق بیماری دیابت و فشار خون بالا و چربی خون و همچنین دوری از استرس، از خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی میکاهد.